wit licht

In wit licht zijn zonnevlekken en fakkelgebieden goed waar te nemen. Een waarschuwing vooraf: kijk nooit rechtstreeks naar de zon en gebruik de daarvoor geschikte beschermingsmiddelen. De zon straalt enorm veel energie uit en kan in oogwenk blijvende schade aan uw ogen veroorzaken.
Opmerking: met “wit-licht”-waarnemingen wordt bedoeld het waarnemen met filters die de zonnestraling ca. 100.000 maal temperen. De zon kan daarbij een kleur krijgen vaak variërend van wit, geel, oranje, groen en soms blauw.

Met een verrekijker of telescoop is de zon toch te bekijken zonder filter. Maar dan wordt er niet door de telescoop gekeken, maar wordt de kijker zo goed als dat gaat op de zon gericht en aan de oculairzijde wordt de zon op een wit vel papier geprojecteerd. Let op het scherpstellen: de zonnerand moet goed scherp zijn evenals de zonnevlekken. Door het papier verder weg te houden wordt de geprojecteerde schijf groter. Bij hoge zonne-activiteit zullen vele zonnevlekken zichtbaar zijn. Dichtbij de zonnerand kunnen fakkelgebieden zichtbaar worden.
Met telescopen met een diameter vanaf 40 mm kunnen al serieuze waarnemingen gedaan worden.

Opmerking: gebruik eenvoudige oculairen, zoals Ramsden- en Huygens-oculairen voor de projectie. Duurdere oculairen bestaan uit meerdere lenzen die aan elkaar gekit zijn. De kit kan door de hitte smelten en het oculair waardeloos maken. Oculairen waarvan het binnenwerk van plastic is lopen het risico van smelten.

Deze methode is niet bruikbaar voor spiegeltelescopen. De warmte die in de kijker op de vangspiegel geproduceerd wordt kan leiden tot vervorming en blijvende schade. Voor deze telescopen heeft men een objectieffilter nodig, zoals beschreven in het stukje over direct waarnemen.

Een oculairfilter wordt in het oculair geschroefd en is absoluut onveilig. De hitte van de zon wordt op het filter geconcentreerd waardoor het filter kapot kan springen met alle gevolgen vandien. Sterk af te raden.

Het foliefilter bestaat uit een dunne, spiegelende polymeerlaag die het zonlicht goed tempert. Een heel bekend filter is het foliefilter van Baader waar vele amateurs prachtige waarnemingen mee verrichten. Het filter is voordelig in prijs maar is wel kwetsbaar. De zon is in dit filter wit van kleur.

Het duurdere alternatief is het objectieffilter van glas waarop een spiegelende laag is aangebracht. Het tempert het zonlicht net als het foliefilter. Het is minder kwetsbaar dan het foliefilter. In deze filters kan de zon wit, geel of oranje van kleur zijn.

De meest eenvoudige en voordelige manier om de zonneactiviteit zelf te volgen. Door projectie met een (lenzen)telescoop worden zelfs de kleine vlekken al goed zichtbaar. Een grote telescoop is niet nodig: kijkers met een opening vanaf 40 mm tonen al veel details. Als er gebruik gemaakt wordt van filters kan er door de kijker naar de vlekken gekeken worden. Veel waarnemers gebruiken voor hun dagelijkse waarnemingen vergrotingen variërend van 60 tot 100 maal en gebruiken 60 tot 150 mm telescopen. Met telescopen van 100 mm en groter kunnen ook de polaire fakkels waargenomen worden.